Verslag CBL-activiteiten 2019

Duurzaam Ondernemen in de Supermarkt- en Foodservicebranche ten behoeve van Bestuur De Duurzame Levensmiddelenketen Stichting Ecoverpakkingen 

Dankzij de financiële bijdrage en steun van De Duurzame Levensmiddelenketen Stichting Ecoverpakkingen heeft het CBL in 2019 tal van activiteiten kunnen ontplooien voor duurzame producten en een duurzamere bedrijfsvoering van supermarkten en foodservicebedrijven. 

Zowel op gebied van verbetering van ketensamenwerking, dierwelzijn, energiegebruik, verpakkingen en sociale verduurzaming zijn weer forse stappen gezet naar een duurzamere bedrijfsvoering en duurzamer assortiment. 

Duurzame keten 
Veel duurzamere producten zijn tot stand gekomen door duurzamer werken door leveranciers en boeren en tuinders. Ook duurzamer geproduceerd veevoer levert een belangrijke bijdrage aan een betere wereld. Daarom werkt het CBL samen met de andere brancheorganisaties in de voedselketen: Nevedi (veevoer), LTO Nederland (boeren en tuinders) FNLI (fabrikanten), KHN (horeca) en Veneca (catering) in de Alliantie Verduurzaming Voedsel (AVV). De AVV initieert, jaagt aan, en voert projecten uit waar alle schakels in de keten een bijdrage aan leveren. In 2019 is gestart met een nieuwe voorzitter van de AVV, Katinka Abbenbroek. Het ministerie van LNV is een belangrijke partner van de AVV. Door de politieke en intern gerichte focus op het invullen van de visie op Kringlooplandbouw, is het zoeken naar concrete samenwerkingsissues met de overheid. Verduurzaming van dierlijke productieketens, ketentransparantie en biodiversiteitsherstel zijn kansrijke gebieden. Voor al deze projecten en initiatieven is het nodig om de gehele keten op elkaar aan te sluiten en de AVV is hierbij een drijvende kracht. 

Ketentransparantie voor verduurzaming 
Het project Fresh Upstream heeft als doel om transparantie, traceerbaarheid en data in de keten over herkomst en samenstelling van veevoer, gewasbeschermingsmiddelen, diergezondheidsmiddelen enz. in versketens beter op elkaar aan te sluiten via de GS1-standaard. 

Deltaplan Biodiversiteitsherstel 
Het CBL heeft in de kopgroep van Kwartiermakers in 2019 gewerkt aan het Deltaplan Biodiversiteitsherstel. Dit is een initiatief van het Netherlands Ecological Research Network NERN om de toekomstige kwaliteit en leefbaarheid van het Nederlandse platteland te garanderen. Opgaven voor de toekomst van het platteland komen bij elkaar: natuur-inclusieve landbouw, ecologisch en economisch duurzame landbouw, zorgen over handhaving van kwaliteit van het nationaal netwerk van natuurgebieden, veranderende wensen van consumenten, producenten en keten, en veranderingen in het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid van de EU. Voedsel, en de grondstoffen voor voedsel, worden voor een groot deel geproduceerd door agrarisch ondernemers op het Nederlandse platteland. Het betreft groenten en fruit, akkerbouwproducten als aardappelen, granen en suikerbieten maar ook zuivelproducten uit de melkveehouderij. Voor de continuïteit van de voedselproductie is het van belang dat natuur en milieu op de landbouwgronden zoveel mogelijk worden ontzien en de bodem weerbaar en gezond blijft. 

IMVO-Convenant Voedingsmiddelen 
In 2019 is gewerkt aan het uitvoeren van de afspraken in het IMVO-Convenant Voedingsmiddelen. Na lang en intensief onderhandelen is overeenstemming bereikt met ngo’s, vakbonden en de overheid en kunnen supermarkten en foodservicebedrijven aan de slag met de sociale verduurzaming van ketens. Door de vele personele wisselingen bij veel convenantspartners (ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, het ministerie van Buitenlandse Zaken, de vakbonden, ngo’s en de FNLI) is het van belang dat eenduidig en helder gecommuniceerd blijft worden en dat de verwachtingen blijven sporen met de afspraken zoals vastgelegd in het convenant. De focus voor het CBL binnen het IMVO-Convenant is om projecten op te starten op gebied van Leefbaar Loon in productieketens in ontwikkelingslanden. Samen met het Initiatief Duurzame Handel (IDH) is het eerste Leefbaar Loon-project gestart in de bananenketen. Hiermee is onze branche de eerste met een concreet project. Daarnaast is de afspraak nagekomen om IMVO-Risicomanagement (due diligence) op basis van de 10 zogenaamde essentiële vragen uit de OESO-Richtlijnen uit te voeren. Supermarkten zijn hiermee hard op weg naar het voeren van een risicomanagementbeleid voor Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen conform de OESO-Richtlijnen. 

Uitvoering CBL-Klimaatplan 
Supermarktorganisaties en foodservice bedrijven willen de milieu-impact van de branche aanzienlijk te verminderen. Het reduceren van de CO2 -uitstoot in de keten is daarmee een belangrijk speerpunt. De meeste winst wordt behaald door voedselverspilling te voorkomen en waar dat niet kan zo hoog en duurzaam mogelijk verwaarden. Daarnaast stimuleren supermarkten en het CBL duurzaam verpakken en hergebruik van verpakkingsmaterialen, waar dat de duurzame optie is. Tegelijkertijd wordt de CO2-uitstoot beperkt door efficiënt om te gaan met energie en gebruik te maken van duurzame energie. 

Tegengaan van voedselverspilling 
In 2030 is de wereldwijde voedselverspilling in de keten per persoon per jaar gehalveerd t.o.v. 2015. Het CBL is penvoerder van de publiek-private samenwerking (PPS) Houdbaarheid begrepen. Dit project richt zich volledig op de consument en het effect van houdbaarheidsdata op verspilling. Partijen als het Voedingscentrum, WUR, verpakkende bedrijven, retailers, Milieu Centraal zijn aangesloten. Verder werkt het CBL samen met het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, FNLI en NZO binnen de Green deal Over de datum? aan voedselverspilling dat gerelateerd is aan verkeerde omgang met houdbaarheidsdata. Tenslotte werken alle supermarktorganisaties samen met de Voedselbanken en het CBL. 

Duurzaam verpakken en hergebruik stimuleren 
In 2030 ligt er minder verpakkingsmateriaal in de winkel, is het verpakkingsmateriaal recyclebaar of afkomstig van een duurzaam bron. Verdere afspraken zijn dat in 2025 plastic verpakkingen voor 50% rPET zijn geproduceerd, papier en karton zijn in 2025 voor 100% FSC/PEFC gecertificeerd, zwerfafval wordt voorkomen door bijvoorbeeld niet automatisch een kassabon mee te geven en ondernemers actief te stimuleren de omgeving van de winkel vrij te houden van zwerfafval (“25-meter”-regel), design for recycling als leidend principe voor productontwikkeling, 100% weggooi- en recyclingslogo op het etiket en wil de branche alternatieven voor single-use plastics toepassen. In 2019 is gewerkt aan het Zichtboek Duurzaam Verpakken waarin de best-practices zijn weergegeven. Samen met het GroenteFruithuis heeft het CBL een drukbezochte workshop georganiseerd voor verpakkingsdeskundigen van supermarkten en de versleveranciers. 

Energiebesparing & inzetten op duurzame energie 
In 2030 is de bedrijfsvoering van de Nederlandse supermarkt CO2-neutraal. Deze ambitie wordt gemonitord via de jaarlijkse CBL-monitoring Energiebesparing. 

Onderzoeksproject Topsector AgriFood: Transparant Gezond&Duurzaam 
Alle supermarkten werken samen in het consumentgericht onderzoekprogramma Transparant Gezond&Duurzaam. Samen met de Rijksuniversiteit Groningen en de Wageningen Universiteit is het projectvoorstel ‘Transparant Gezond &Duurzaam; de effectiviteit van supermarkt-interventies aangetoond en verbeterd’ gelanceerd. Het CBL is penvoerder van dit 4-jarig onderzoekprogramma en faciliteert de gehele organisatie van het project. Het doel van het onderzoekprogramma is om gezondere en duurzamere keuzes te helpen realiseren door het ontwerpen en onderzoeken van interventies die middels customer-facing technologieën transparantie tijdens het winkelen, zowel fysiek als online, te vergroten. Hierdoor moeten supermarkten inzichten krijgen over welke interventies die specifiek de transparantie tijdens het winkelen vergroten en ontstaat meer fundamenteel begrip van gezond en duurzaam aankoopgedrag. Het project moet naast praktische toepasbaarheid, ook moet voldoen aan wetenschappelijke criteria als onderdeel van het Topsectorenprogramma. Het onderzoekprogramma zal worden ingebracht als activiteit van de supermarktbranche in het Preventieakkoord, in ketenprojecten rondom transparantie en uiteraard om verduurzaming via nudging en consumentengedrag verder te brengen. 2019 is door de onderzoeksgroepen van de RUG en de WUR gebruikt om de AIO’s te werven en de onderzoekgroepen samen te stellen. Ook zijn gesprekken gevoerd met de individuele supermarktorganisaties om af te spreken hoe samengewerkt gaat worden met gebruikmaking van commerciële informatie met inachtneming van mededingingsregels. 

Naar een nieuw Keuzebevorderend Gezondheidslogo 
In het Nationaal Preventieakkoord hebben overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties afgesproken dat er voor 2020 een nieuw keuzebevorderend gezondheidslogo wordt ontwikkeld. De leden van het CBL hebben de keuze gemaakt voor de internationaal erkende systematiek en logo Nutri-Score. Het nieuwe logo en de bijbehorende systematiek moet op breed draagvlak in de samenleving kunnen rekenen en de governance ervan moet door een onafhankelijke partij worden uitgevoerd. Het CBL is actief betrokken bij de Task Force onder leiding van het departement om toe te werken naar een nieuw gezondheidslogo. Na een aantal consumentenonderzoek om verschillende logo’s en de achterliggende systematiek te testen, heeft ook het Ministerie van VWS een principebesluit genomen om Nutri-Score als keuzebevorderend logo te willen introduceren. Om een aantal stakeholders tegemoet te komen wil het ministerie nu onderzoeken hoe Nutri-Score meer in lijn kan worden gebracht met de Nederlandse systematiek van de Schijf van Vijf. Hierdoor kan Nutri-

Score op nog meer draagvlak rekenen en wordt het systeem robuuster. Tegelijkertijd betekent dit tijdverlies. Het CBL dringt in de diverse overleggen aan op snelheid omdat producten uit omringende landen met het Nutri-Score label meer en meer de Nederlandse markt op stromen. 

Productherformulering voor een gezonder supermarktassortiment 
Ook in 2019 was het CBL weer actief betrokken zijn bij de uitvoering van het Akkoord Verbetering Productsamenstelling (AVP), samen met het ministerie van VWS en de organisaties van fabrikanten, horeca en cateraars. In het AVP zullen voor productgroepen die een relatief grote bijdrage leveren aan de energie-inname –te weten de suikerhoudende frisdranken, koek en snoep en suikerhoudende zuivelproducten -tot 2020 aanvullende afspraken worden gemaakt om de calorie-inhoud van deze producten te verlagen. In 2019 gewerkt aan de branchebrede afspraak om 5% extra suiker uit suikerhoudende zuivelproducten te halen en zijn afspraken gemaakt over portiegrootte voor merkproducten in het koek-, snoep- en chocoladeschap. Bovendien wordt de huidige afspraak van 15% minder verkochte calorieën voor A-merk frisdranken, verscherpt naar 25% minder verkochte calorieën in 2020. In 2025 moeten zo 30% minder calorieën verkocht zijn voor A-merk frisdranken. Supermarkten committeren zich voor de huismerken aan een substantiële reductie van de calorieën in frisdrank.